p1_tarief_relais
TF-signaal alternatief op 1 juli 2021
NPR 8092
NPR 8092 Nederlandse Praktijk Richtlijn “Consumentendossier”

NEN 1010:2020 update elektro norm NEN 1010

NEN 1010:2015, de basis norm voor elektrische installaties, heeft een update naar NEN 1010:2020 ondergaan en is daarmee weer aangepast op de actuele stand van techniek en maatschappelijke ontwikkelingen. De vernieuwde norm is gepubliceerd in april 2021 en is in overeenstemming gebracht met de op die datum actuele Europese en mondiale eisen die aan elektrische installaties worden gesteld. Bovendien is een nieuw deel 8 toegevoegd dat gaat over energie management binnen installaties. Met de publicatie vervalt echter de voorgaande editie niet, die daarmee dus nog steeds van toepassing is. Hoe zit dat?

NEN 1010:2020 juridische staat

De norm NEN 1010 wordt aangewezen via het Bouwbesluit. Het Bouwbesluit is in Nederland het ten minste aan te houden wettelijk kader voor bouwprojecten. Daarom zijn de in of via het Bouwbesluit aangewezen normen ook het ten minste aan te houden veiligheidsniveau. Meer mag altijd, maar minder niet. Artikel 1.2 van de Regeling Bouwbesluit verwijst naar Bijlage 1, waarin een overzicht van de toe te passen normen is weergegeven. De editie van de norm NEN 1010 die daarin is aangegeven geldt als wettelijk minimum niveau voor nieuwe installaties. Bestaande installaties dienen te voldoen aan ten minste de editie van NEN 1010 waaronder de installatie is ontworpen en gerealiseerd. Overigens is niet de gehele norm NEN 1010 aangewezen, maar alleen de zogenoemde veiligheidsbepalingen uit die norm. Maar ja, waar de grens ligt is niet altijd even helder. Daarom is het voor een echt veilig te ontwerpen elektrische installatie altijd beter, in een overeenkomst, de gehele aangewezen normeditie van toepassing te verklaren.

NEN 1010:2020 opbouw

De bestaande delen 0 tot en met 7 van de norm zijn alleen aangepast waar nodig en bovendien ietwat meer concreet beschreven. Dat wil zeggen dat er minder verwijzingen naar overige bepalingen zijn toegepast zodat de leesbaarheid iets is verbeterd. De soms “cryptische” beschrijvingen van installatie onderdelen zijn vervangen door afkortingen, die dan op zich weer worden verklaard. Daarnaast zijn noodzakelijke aanpassingen opgenomen in scheiden, schakelen en beveiligen vanwege de toenemende toepassing van hernieuwbare energie. Tot slot zijn aanpassingen opgenomen omdat in het nieuw toegevoegd deel 8 vormen van energie management zijn beschreven. Het nieuwe deel 8 bevat bepalingen en aanbevelingen die, naar verwachting, overigens pas in of ná 2025 ook echt normatief worden.

NEN 1010:2020 inhoudelijk

Zoals eerder opgemerkt besteedt de update van de norm aandacht aan de gevolgen van het toepassen van hernieuwbare energie. Ondanks dat de nieuw verschenen normeditie pas verplicht toe te passen is zodra die editie in of via het Bouwbesluit is aangewezen, zijn sommige bepalingen ook nu al belangrijk om toe te passen in het kader van het gebruik van hernieuwbare energie. Denk hierbij aan de beveiliging van omvormers, thuisbatterijen en laadvoorzieningen van elektrische voertuigen. Met name als het gaat om voeding van installaties vanuit een andere bron dan het reguliere net is de voorziening voor aarding van de installatie of het behoud van een gegarandeerde nul een belangrijk aandachtspunt. Ook is het vermogen van alternatieve bronnen van energie vaak niet voldoende om bij een kortsluiting de beveiliging binnen de gestelde tijd te laten aanspreken. Aardlekbeveiliging wordt daarmee steeds belangrijker.

NEN 1010:2020 veiligheid

Meer aandacht is besteed aan veiligheidsaarding en potentiaalvereffening. Met name in situaties met een beperkt (kortsluit)vermogen van de energiebron verdienen deze maatregelen extra aandacht. De bekende uitschakeltijden in tabel 41.1 zijn scherper geformuleerd, waarbij de grens van aan te sluiten contactdozen is gewijzigd. Het toepassen van aardlekbeveiliging als aanvullende bescherming van contactdozen voor algemeen gebruik door leken is verhoogd van 20A naar 32A. De keuze van het type leiding met betrekking tot brandveiligheid is nu in overeenstemming gebracht met de eisen die in het Bouwbesluit zijn opgenomen in tabel 2.66. Voor elektrische leidingen geldt meer specifiek tabel 2.69a uit het Bouwbesluit.

NEN 1010:2020 overspanning

De nieuwe editie besteedt meer aandacht aan de beveiliging tegen overspanning. Overspanning is niet alleen een gevolg van bliksemontladingen (transiënte oorzaken), maar ook meer en meer het gevolg van aangesloten hernieuwbare energiebronnen. Behalve als gevolg van ontladingen kunnen ook omvormers van een PV-installatie bijdragen aan overspanning. De norm is nu concreter in het benoemen van situaties waarin beveiliging tegen overspanning noodzakelijk wordt geacht en wanneer volstaan kan worden met een risico evaluatie. Een berekening die overigens voor de gemiddelde installateur nog wel wat vraagtekens zal oproepen. Mogelijk is het relatief goedkoop en zeker veiliger om overspanningsbeveiliging gewoon standaard toe te passen.

NEN 1010:2020 milieu

Het nieuwe deel 8 besteedt ruim aandacht aan energiemanagement, EEMS genoemd. Met name in installaties van bouwwerken bestemd voor meer dan 250 personen of met een energieverbruik van meer dan 100.000 kWh per jaar wordt energie management een eis. Ondanks dat dit deel (nog) niet normatief is kunnen veel maatregelen nu al effectief worden ingezet. Denk daarbij aan de plaats van de MS-transformator in grotere objecten. Door kortere voedingsleidingen in de laagspanningsinstallatie toe te passen kan energieverlies worden voorkomen. Ook nu al kan door slechts één stap dikkere aderdoorsnede in een langere voedingskabel veel energieverlies worden voorkomen. De eenmalige meerprijs weegt vaak niet op tegen de langdurige extra energiekosten in de vorm van energieverlies in de kabel tijdens het gebruik van de installatie. Ook de aandacht voor een hogere powerfactor van toe te passen componenten draagt bij aan een betere installatie en minder energieverlies.

Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek helpt u graag met het ontwerpen van een veilige en functionele elektrische installatie overeenkomstig NEN 1010, waarbij ook aandacht is voor comfort en milieu.

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.