Groepenkast aanpassen voor elektrisch koken, laadpaal of PV-installatie
- november 20, 2022
- Advies elektrotechniek
De groepenkast moet meestal worden aangepast of uitgebreid om de energie transitie mogelijk te maken. Wijzigen naar elektrisch koken, een laadpaal of een PV-installatie aansluiten komt steeds vaker voor. Het aanschaffen van deze voorzieningen is niet meer zo moeilijk, keuze te over. Maar, deze installatie onderdelen aansluiten op veelal een bestaande groepenkast. Kan dat zomaar?
Bestaande groepenkast
Iedere elektrische installatie begint in de meterkast met een groepenkast, ook wel een verdeelinrichting genoemd. Een groepenkast dateert meestal uit de tijd dat de installatie werd aangelegd en bestaat vaak nog uit schroefkoppen met smeltveiligheden. In de loop der jaren zijn daaraan vaak groepen toegevoegd, meestal in de vorm van aanvullende kastjes. Uitbreidingen over het algemeen bedoeld voor verbruikende toestellen. Met name deze samengestelde, vaak verouderde, groepenkasten zijn niet geschikt voor de aanpassingen die nodig zijn voor de energie transitie. In de meeste gevallen is vervanging van de gehele groepenkast de beste optie.
Gelijktijdig vermogen
Die bestaande groepenkast is destijds gebaseerd op de af te nemen belasting in de installatie. Daarbij is de bedrading of het railsysteem gedimensioneerd op een gelijktijdige belasting in die installatie. Voor een huisinstallatie werd over het algemeen een gelijktijdigheid van 60% aangehouden. In utiliteitsinstallaties bedraagt die factor 60-80%, afhankelijk van de situatie. Op die gelijktijdigheid is de interne bedrading of het railsysteem dus afgestemd. Dat geldt ook voor de temperatuur in de groepenkast en van de diverse componenten in die groepenkast.
Aanpassen groepenkast
In de huidige tijd, waarin de energie transitie een hoofdrol speelt, is aanpassing van een groepenkast een veel gehoorde wens. Denk daarbij aan elektrisch koken, een warmtepomp, een laadpaal, een PV-installatie of een thuisbatterij. Die aanpassing heeft gevolgen voor de samenstelling van de groepenkast. Immers, zoals eerder beschreven, de interne bedrading of het railsysteem was ontworpen op een bepaalde gelijktijdigheid en temperatuur. Door een aanpassing verandert de gelijktijdigheid en daardoor ook de temperatuur in de groepenkast.
Elektrisch koken
Het overstappen van koken op gas naar elektrisch koken betekent hoe dan ook een aanpassing in de groepenkast. In een nog met smeltveiligheden uitgevoerde groepenkast is dat niet mogelijk. In een 1-fase uitgevoerde installatie is een zogenoemde kookgroep nodig. Dat is een combinatie van twee gekoppelde 1-fase installatie automaten. Daarmee wordt het mogelijk een elektrische kookplaat van meestal 7kW aan te sluiten op tweemaal 230V-16A. In een 3-fase installatie is een keuze voor een 3-fase kookplaat, aangesloten op een 3-fase installatie automaat 230/400V-16A, een betere optie. Daarbij moet rekening worden gehouden met de hoofdzekering van de netbeheerder. Elektrisch koken op een 1-fase aansluiting betekent een hoofdzekering van ten minste 1x35A. Voor een 3-fase aansluiting is een 3x25A hoofdzekering toereikend.
Laadpaal elektrische voertuigen
Het laden van elektrische voertuigen komt steeds vaker voor. Ook in dit geval is een extra groep in de groepenkast noodzakelijk. Voor deze uitbreiding geldt ook dat een nog met smeltveiligheden uitgevoerde groepenkast niet geschikt is. Elektrisch laden is een verbruiker met een lange “adem”. Met andere woorden het laden neemt meestal meerdere uren in beslag. Daarmee wordt gedurende langere tijd een continu en relatief hoog vermogen afgenomen. Dat heeft direct gevolgen voor de gelijktijdigheid en de temperatuur. Zelfs het veel toegepaste systeem van loadbalancing levert hieraan een ongewenste bijdrage. Immers dat systeem bewaakt weliswaar de maximaal af te nemen stroom in de installatie en behoedt de hoofdzekering voor doorslaan, maar benut het beschikbare vermogen wel tot bijna 100%. En een bestaande groepenkast was destijds uitgelegd op maar 60%. Een potentieel gevaar op (langdurige) overbelasting met alle risico´s van dien.
PV-installatie
Een PV-installatie is in tegenstelling tot een elektrische kookplaat of een laadpaal geen verbruiker in de installatie. Een PV-installatie levert elektrisch vermogen. In feite gaat het om een tweede energiebron parallel aan de netaansluiting. Het vermogen dat kan worden afgenomen in de groepenkast is de optelsom van de aansluiting van de netbeheerder én de PV-installatie. Dat lijkt mooi, maar een bestaande groepenkast is daarop dus niet ingericht. Immers het vermogen en daarmee de gelijktijdigheid zal toenemen. Daarmee neemt eveneens de temperatuur in de groepenkast toe. Een standaard 40A-groepenkast beveiligd met een hoofdzekering 1x35A van de netbeheerder is daardoor niet geschikt voor een extra groep ten behoeve van een PV-installatie. Overbelasting van interne bedrading of het railsysteem levert dan een reëel risico op brand op. Die PV-installatie moet daarom anders worden aangesloten en niet als extra groep in de groepenkast. Daarbij moet bovendien rekening worden gehouden met de selectiviteit ten opzichte van de hoofdzekering van de netbeheerder.
Nieuwe groepenkast
De conclusie ligt voor de hand. Voor het aansluiten van een elektrische kookplaat, een laadpaal, warmtepomp of een PV-installatie is vrijwel altijd vervanging van de groepenkast noodzakelijk. Daarbij moet de gelijktijdigheid van de interne bedrading of het railsysteem worden uitgelegd op een gelijktijdigheid van 100%. Inmiddels worden door diverse fabrikanten kant-en-klaar groepenkasten geleverd die zijn voorbereid op de energie transitie. Vervanging van de groepenkast is geen klus voor de (handige) doe-het-zelver. Laat dat over aan een, bij voorkeur erkend, installatie bedrijf.
Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek helpt u graag bij de overstap naar hedendaagse elektrische voorzieningen die passen bij de energie transitie.
Gerard Wessels
Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek, beoordeelt uw installatie of houdt projecttoezicht.
