Kleefmagneten houden deuren veilig open of dicht

• april 11, 2016
• Advies elektrotechniek

In gebouwen beveiligd door een brandmeldinstallatie tref je vaak ook kleefmagneten aan. Eigenlijk vallen ze nauwelijks op omdat deze installatie onderdelen meestal aan het zicht zijn onttrokken omdat de deur openstaat. We hebben niet eens in de gaten dat we de deur niet open hoeven te doen en lopen zo ongemerkt deze technisch voorziening voorbij. Maar, waarom worden kleefmagneten toegepast en wat is de techniek er achter?

Brandcompartimenten

Gebouwen worden ontworpen in bouwdelen. Die delen hebben meestal een bepaalde gebruiksfunctie, maar dienen ook de veiligheid in een gebouw. Zo wordt een gebouw ingedeeld in zogenoemde brandcompartimenten. Dat wil zeggen de bouwkundige constructie wordt zo ingericht dat op de scheiding tussen bouwdelen een hoge brandweerstand bestaat, waardoor een eventuele brand in het ene compartiment moeilijker zal kunnen overslaan naar het naastliggende compartiment. Denk bijvoorbeeld aan gangen, trappenhuizen en liften. Die vertraging is nodig om vluchten beter mogelijk te maken en schade te beperken.

Brandscheidingen

Het mag duidelijk zijn dat een deur tussen brandcompartimenten dezelfde brandwerendheid moet hebben als de bouwkundige brandscheiding zelf. Maar, een branddeur die voortdurend dicht is draagt niet bij aan het gebruikersgemak. Meestal zijn deze deuren te herkennen aan een zwaardere uitvoering of zijn de deuren uitgerust met draadglas. De deuren standaard open zetten is dus wel gebruiksvriendelijk, maar niet bepaald een bijdrage aan de veiligheid in het gebouw. Het bekende blokje onder de deur of de prullenbak die de deur tegenhoudt is dus niet de juiste oplossing.

Deur open houden

In veel gevallen, denk aan ziekenhuizen of verzorgingsgebouwen, is het niet handig om telkens deuren in verkeersruimten open te moeten doen. Standaard open is dan veel praktischer. Maar, niet in alle gevallen moet een deur open blijven staan. In het geval van brand zouden met name de brandscheidingen voor veiligheid moeten zorgen. Daarom worden bij deuren in brandscheidingen vaak kleefmagneten toegepast.

Deur dicht houden

Maar, in andere gevallen wilt u juist een deur gesloten houden en alleen openen bij een calamiteit. Ook daarvoor kunnen kleefmagneten worden ingezet. De kleefmagneet houdt de deur gesloten tot het moment dat een deuropen-commando de kleefmagneet deactiveert. De deur kan dan met de deurkruk worden geopend. Indien een meer gebruiksvriendelijke oplossing nodig is kan een deurautomaat worden gebruikt.

Werking kleefmagneten

Als een stroom door een spoel wordt gestuurd ontstaat een magnetisch veld, ofwel er ontstaat een magneet. Met een op de deur aangebrachte metalen plaat kan met die magneet de deur óf open worden gehouden óf juist dicht gehouden worden. Een kleefmagneet bestaat dus uit twee onderdelen, de magneet met elektrische aansluiting en de metalen plaat, ankerplaat genoemd. De magneet wordt op de muur bevestigd, de ankerplaat op de deur. Wordt er een stroom toegevoerd aan de magneet dan zal die de deur vasthouden, open of juist dicht, afhankelijk van de toepassing. Wordt de stroom onderbroken, verdwijnt het magnetisch veld en valt de open gehouden deur dicht of is de gesloten gehouden deur te openen. Een deur die dicht moet gaan moet wel zijn voorzien van een mechanische deurdranger.

Magneetkracht

Kleefmagneten hebben een bepaald elektrisch vermogen. Als dat vermogen laag is zal het magneetveld minder sterk zijn. Een hoger vermogen zal een sterker magneetveld tot gevolg hebben. Afhankelijk van de toepassing moet dus een keuze gemaakt worden voor de juiste sterkte, houdkracht genoemd. Die houdkracht kan uiteenlopen van 100 tot meer dan 500 kilogram. Juist die houdkracht wordt bij de montage nog wel eens onderschat. Als ter plaatse van een kleefmagneet, die een deur open houdt, geen zogenoemde ontgrendelknop is aangebracht wordt een kleefmagneet nog wel eens van de muur getrokken zodra iemand die deur alsnog wil sluiten.

Brandmelding

Een veel gebruikte toepassing van kleefmagneten is het open houden van branddeuren. Zodra een rookmelder brand signaleert of een handbrandmelder wordt geactiveerd zorgt de brandmeldcentrale er voor dat de voeding van de kleefmagneten wordt onderbroken waardoor de deuren automatisch dichtvallen. Tenzij die prullenbak er nog voor staat …

GTV-voeding

Kleefmagneten worden gevoed met een gelijkstroomvoeding, ook wel GTV-unit genoemd. Bij het projecteren van een installatie met kleefmagneten is het dus van belang het vermogen van kleefmagneten goed te kiezen en daarbij de juiste GTV-unit te selecteren. Omdat de voeding met een lage spanning werkt (24V) is het tevens van belang de juiste leidingen te kiezen. Lange en te dunne leidingen zorgen voor spanningsverlies en daarmee een slecht functioneren van de aangesloten kleefmagneten. In grotere installaties dienen leidingen naar kleefmagneten te zijn voorzien van smeltpatronen. GTV-units kunnen ook zijn voorzien van een back-up voeding, nuttig bij spanningsuitval, of zijn voorzien van meerdere stuurfuncties.

Uw onafhankelijk adviseur helpt u graag met de projectie van kleefmagneten in uw specifieke toepassing.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.