Persoonlijke bescherming tegen een vlamboog

• april 25, 2016
• Advies elektrotechniek

Werkzaamheden aan, met en nabij een elektrische installatie waarop spanning staat vormen een risico. Dat geldt voor uw installatie thuis, maar ook voor de installatie in een werkomgeving. Thuis bent u daar zelf voor verantwoordelijk, maar op het werk is dat anders geregeld. In een werkomgeving is de ARBO-wet van toepassing. Die wet kent bepalingen waardoor een veilige werkomgeving moet worden geboden. Een elektrische installatie in een werkomgeving moet beheerd en onderhouden worden om die veilige werkomgeving te kunnen waarborgen.

Vlamboog

Een vlamboog is een ongewenste gebeurtenis in de elektrische installatie die veel schade en ernstig letsel kan veroorzaken. Een vlamboog ontstaat door geïoniseerde gassen tussen geleiders met een spanningsverschil. Een vlamboog ontstaat niet alleen bij kortsluitingen. Ook het onderbreken van een stroom voerende kring zoals het foutief verwijderen van zekeringen of het bedienen van een schakelaar kan een vlamboog veroorzaken. Bij een vlamboog komt in zeer korte tijd een enorme hoeveelheid thermische energie vrij. De belangrijkste kenmerken van een grote vlamboog zijn de geluidsdruk (>140dB), de hittestroom met temperaturen tot 18.000°C, UV straling, weg spattende metaaldeeltjes en giftige koperdamp.

Gevolgen van een vlamboog

Werken aan, met of nabij elektrische installaties kent diverse gevaren. Denk daarbij aan het gevaar van elektrocutie door het aanraken van spanning voerende delen of ernstige verbranding bij het ontstaan van een vlamboog. Een vlamboog is een belangrijke oorzaak van letsel bij werken aan een elektrische installatie. Een juiste afscherming van aanraakbare delen en het gebruik van geschikte PBM’s zijn goede oplossingen om werknemers te beschermen tegen het gevaar van elektrocutie of verbranding.

NEN 3140

Iedere organisatie die een elektrische installatie bedrijfsmatig gebruikt is verantwoordelijk voor beheer en onderhoud. De ARBO-wet is daar duidelijk over. Om aan die verplichting te voldoen wordt in de wet verwezen naar de norm NEN 3140, die verantwoordelijkheden, bevoegdheden en werkmethodes beschrijft. De norm op zich is geen verplichting, maar ook als u het anders organiseert moet u ten minste aan het veiligheidsniveau voldoen wat door de norm wordt aangehouden.

Installatieverantwoordelijke

Het voldoen aan verantwoordelijkheden kan door het toewijzen van die verantwoordelijkheden aan verschillende personen binnen uw organisatie. De eerste persoon is de installatieverantwoordelijke. Deze persoon moet een beleid voeren waarin preventieve maatregelen zijn opgenomen. Maatregelen die de kans op ongelukken zo klein mogelijk maken. Goed beschreven onderhoud en regelmatig uitgevoerde inspecties op basis van een risico-analyse maken daar onderdeel van uit. Bediening van schakeltoestellen of het verrichten van metingen aan de installatie zijn werkzaamheden waarbij de inzet van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) noodzakelijk kan zijn. Vanuit de optiek van veilig werken is een eerste keuze altijd de werkzaamheden zo in te richten dat geen PBM’s nodig zijn. Pas als dat niet kan moeten PBM’s gebruikt worden.

Kwaliteit PBM’s

Het Arbeidsomstandighedenbesluit, hoofdstuk 8, gaat over PBM’s en stelt dat PBM’s op het gebied van veiligheid en gezondheid moeten voldoen aan het Warenwetbesluit Persoonlijke Beschermingsmiddelen. Er bestaat dus een gedeelde verantwoordelijkheid voor fabrikanten die PBM’s op de markt brengen en de werkgever die PBM’s aan zijn werknemers beschikbaar stelt. De juiste kwaliteit blijkt uit een CE-markering op de PBM’s.

Werkkleding

PBM’s en werkkleding die in de elektrotechniek worden gebruikt moeten aan specifieke eisen voldoen. De norm NEN-EN-ISO 61482-1-2 “Werken onder spanning” beschrijft twee klassen waaraan werkkleding kan voldoen. Kleding van klasse 1 wordt gezien als de standaard kleding voor werknemers die bedieningswerkzaamheden aan of bij elektrische installaties verrichten. Werkkleding van klasse 2 en gelaatsbescherming wordt beschouwd als aanvullende kleding als de standaard kleding onvoldoende bescherming biedt. Situaties waarbij het energieniveau in de installatie groot is, vereisen specifieke kleding en PBM’s.

Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek helpt u met het inrichten van een veilige werkomgeving bij het werken aan, met of nabij elektrische installaties.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.