Installatieverantwoordelijke elektrische installatie is verplicht

• december 29, 2014
• Advies elektrotechniek

“Elektrische installaties zijn zodanig ontworpen, ingericht, aangelegd, onderhouden en gekenmerkt, dat een veilig gebruik van elektriciteit zo goed mogelijk is geborgd”. Artikel 3.4 uit het Arbo-besluit is er duidelijk over. Als eigenaar van een elektrische installatie in een werkomgeving zult u daaraan dus moeten voldoen. Hoe dat moet staat in het opvolgende artikel 3.5 dat rept over “deskundig en voldoende onderricht personeel”. Dat kan door het aanstellen van een installatie verantwoordelijke met de benodigde bevoegdheden en verantwoordelijkheden.

Verantwoordelijkheid

U bent als werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van uw personeel en eventuele bezoekers in uw gebouw. Dat is bepaald in de Arbo-wet en geldt voor elke werkgever-werknemer relatie. U kunt aan die verantwoordelijkheid inhoud geven door het beheer van uw elektrische installatie uit te voeren volgens de norm NEN 3140. Daarin staat hoe u op een verantwoorde manier om kunt gaan met beheer en onderhoud van uw installatie. Het betreft overigens niet alleen de installatie, maar ook de daarop aangesloten elektrische arbeidsmiddelen. Met betrekking tot die verantwoordelijkheid zijn in de norm verschillende niveaus aangegeven. Het hoogste niveau daarin is de installatie verantwoordelijke die, net als de overige verantwoordelijkheden, schriftelijk moet zijn aangewezen. Indien u als werkgever geen installatie verantwoordelijke heeft aangewezen, bent u volgens de Arbo-wet als werkgever eenvoudigweg zelf die installatie verantwoordelijke. Maar bent u dan ook deskundig?

Installatie verantwoordelijke

Een Installatie verantwoordelijke (IV-er) moet zoals gezegd schriftelijk zijn aangewezen. Dat geldt overigens ook voor de overige niveaus van verantwoordelijkheid. Bij die aanwijzing behoort een beschrijving van verantwoordelijkheden én bevoegdheden. Bovendien moet een IV-er ook de middelen ter beschikking krijgen om die verantwoordelijkheden en bevoegdheden naar behoren te kunnen uitvoeren. Dat kost geld, maar een bedrijfsongeval met of zonder ernstig letsel wil niemand in zijn of haar organisatie op z’n geweten hebben. Een als IV-er aangewezen persoon heeft samengevat de verantwoordelijkheid over het werken aan, met of nabij een elektrische installatie. Hij, of zij, stelt procedures op en ziet toe op de naleving ervan.

Onderhoudsbedrijven

Veel bedrijven en organisaties realiseren zich onvoldoende dat deze verantwoordelijkheid niet alleen eigen personeel betreft dat aan, met of nabij de elektrische installatie werkt, maar dat het ook ingehuurd personeel betreft in dienst van externen dat aan de W-installaties zoals klimaatbeheersing en luchtbehandeling werkt. Met name gaat het dan om de meet- en regelinstallaties (M&R) in uw gebouw of het vervangen van aan die installaties gerelateerde elektrische installatie onderdelen.

TCO E- en W-installatie

Het aanwijzen van een IV-er heeft overigens ook voordelen. Niet alleen is uw wettelijke verantwoordelijkheid daarmee afgedekt, maar de bedrijfsvoering van uw installatie wordt beter gevolgd en beoordeeld. En dat levert, bij het juiste beheer, goed onderhoud op en daardoor minder storingen en risico op uitval. Met andere woorden uw TCO loopt daarmee terug tot misschien wel een meer verantwoord deel van uw bedrijfskosten.

Verantwoordelijkheid uitbesteden

Een IV-er moet wettelijk gezien dus zijn aangewezen zodra een elektrische installatie in gebruik is genomen. Vanaf dat moment is immers het beheer van uw installatie begonnen. Maar, zijn er binnen uw organisatie personen met voldoende kennis? U zult maar een bedrijfsvoering hebben die niets met elektriciteit te maken heeft. Is er geen deskundig personeel of een eigen technische dienst binnen uw bedrijf of organisatie actief dan mag de verantwoordelijkheid als IV-er ook worden uitbesteed aan een ter zake deskundig installatie bedrijf. Natuurlijk moet ook een uitbesteding schriftelijk geschieden met beschrijving van verantwoordelijkheden en bevoegdheden. De IV-er is dan geen natuurlijk persoon meer, maar een rechtspersoon. Ook in dat geval moet zijn bepaald welke middelen de technisch aannemer tot zijn beschikking heeft om de overeengekomen taak naar behoren uit te kunnen voeren. Het is juist in deze situatie, waarin geen dagelijks toezicht op de installaties is, belangrijk dat een gedetailleerde beschrijving van bevoegdheden is opgesteld. Daarin moet ook zijn opgenomen wat het eigen personeel wel en niet mag in relatie tot het verhelpen van bijvoorbeeld kleinere storingen zoals het bedienen van een installatie automaat, het verwisselen van een zekering, of lichtbron.
Een belangrijk voordeel bij het uitbesteden van de verantwoordelijkheid is dat in het kader van goed beheer de verplicht bij te houden tekeningen van een elektrische installatie adequaat kunnen worden geactualiseerd. Bovendien zal een technisch aannemer ook in staat zijn de conditie van uw installatie te beoordelen, zodat tijdige vervanging storingen kan voorkomen.

Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek helpt u graag met het inrichten of beoordelen van het beheer en onderhoud van uw elektrische installatie.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.