Wijziging of uitbreiding van uw elektrische installatie en de voorschriften

• januari 05, 2015
• Advies elektrotechniek

Uw elektrische installatie is al enkele jaren oud en u besluit tot een wijziging of een uitbreiding. U schakelt een installatiebedrijf in en bespreekt uw wensen. De offerte volgt binnen enkele weken en beschrijft de door u aangegeven aanpassing. Ook verwijst de offerte, als het goed is, naar de voorschriften NEN 1010 waaraan de aanpassing zal voldoen. Maar aan welke editie van de NEN 1010 moet die aanpassing voldoen?

Regelgeving

Elektrische installaties moeten aan veel normen en voorschriften voldoen. Te beginnen met het Besluit bouwwerken leefomgeving, waarin via de Omgevingsregeling de norm NEN 1010 is aangewezen als basis voor een elektrische installatie. Daarmee is deze norm een wettelijk aangewezen norm. Dat lijkt eenvoudig, maar pas op, niet de gehele norm is aangewezen. Via de Omgevingsregeling zijn alleen de veiligheidsbepalingen aangewezen waardoor de overige bepalingen geen wettelijke status hebben. Deze bepalingen kunt u dus alleen van toepassing verklaren in een privaatrechtelijke overeenkomst. De geldige editie van de norm NEN 1010 wordt in de Omgevingsregeling aangegeven. Deze editie geldt in beginsel alleen voor installaties aangelegd na die datum.

Edities NEN 1010

In de Omgevingsregeling wordt aangegeven dat uw elektrische installatie ten minste moet voldoen aan de eerste editie van de norm uit 1962 en voor installaties daarna aangelegd aan het “rechtens verkregen niveau”, wat zoveel betekent als voldoen aan de geldige editie van NEN 1010 in het jaar dat de installatie is aangelegd. In de afgelopen jaren is de norm NEN 1010 met enige regelmaat gewijzigd. Zo is de norm aangepast, uitgebreid dan wel vervangen in de jaren 1963, 1969, 1975, 1985, 1987, 1989, 1992, 1997, 2001, 2005, 2009 en 2011. Ongetwijfeld zullen meer edities volgen. Maar, zijn die aanpassingen van de norm van belang voor uw installatie? Nee, zolang u geen werkzaamheden aan de elektrische installatie verricht of laat verrichten is de editie van de norm van kracht geldig in het jaar van aanleg van uw installatie. Ja, zodra u de installatie wijzigt of gaat uitbreiden geldt de meest recente editie, of toch weer niet?

Bepaling geldige editie

Bij een wijziging of uitbreiding van uw bestaande elektrische installatie is de kans op het ontstaan van een verschil van mening over welke editie van toepassing is groot. Het toepassen van een bepaalde editie van de norm kan immers flinke financiële gevolgen hebben. Daarom wordt in de praktijk een viertal categorieën onderscheiden om te kunnen bepalen aan welke editie u krachtens de wetgeving moet voldoen.

Onderhoud

In dit geval mag u de editie van de norm aanhouden waaronder de installatie is aangelegd. Is de installatie later gewijzigd of uitgebreid dan geldt voor onderhoud aan het gewijzigde of uitgebreide deel van de installatie de geldige normeditie uit de periode waarin die wijziging of uitbreiding heeft plaatsgevonden.

Wijziging of uitbreiding

Nu wordt het al wat lastiger. Gaat het om een kleine wijziging of uitbreiding zoals het bijplaatsen van een wandcontactdoos, lichtpunt of aansluiting voor een machine dan mag de normeditie van het jaar van aanleg nog worden gebruikt. Maar, besef daarbij dat de huidige stand van de techniek en veiligheidsvoorzieningen wel veel verder zijn dan ten tijde van de oorspronkelijke aanleg. Het al dan niet toepassen van bijvoorbeeld een aardlekbeveiliging is dan zo’n afweging. Met name bij woningrenovaties is deze afweging van groot belang.
Wordt de wijziging groter, zoals bijvoorbeeld het vernieuwen van een verdeelkast, dan geldt voor die wijziging weer wel de nieuwste editie van de norm.

Renovatie belangrijk deel

Bij de renovatie van een belangrijk deel van de installatie, zoals bijvoorbeeld een nieuwe verdeelkast, nieuwe leidingen of vernieuwen van schakelmateriaal geldt dat de meest recente editie van de norm moet worden toegepast. Dat geldt dan uiteraard alleen voor het deel van de elektrische installatie dat wordt gerenoveerd. Het te handhaven deel van een installatie behoeft niet dienovereenkomstig te worden aangepast. Maar ook hier geldt dat de huidige maatschappelijke verwachtingen niet altijd overeenkomen met de strikt genomen vaak minimale norm technische voorschriften van destijds.

Vervanging installatie

Het mag duidelijk zijn dat bij een volledige vervanging van uw elektrische installatie de meest recente editie van de norm moet worden toegepast. Hoewel nog vaak wordt gedacht dat het gebouw toch in een bepaald jaar is gebouwd en daarmee de installatie “dus” ook onder dat bouwjaar valt gaat dat beslist niet op voor een te vervangen elektrische installatie. De normtekst alsmede de Omgevingsregeling zijn er duidelijk over: De elektrische installatie moet voldoen aan de normeditie geldig in het jaar van aanleg. Benoemd wordt de installatie en niet het bouwwerk.

Verantwoordelijkheid

Met name in een werkgever-werknemer relatie bestaat een verantwoordelijkheid voor een veilig gebruik van de elektrische installatie. Het is dus van essentieel belang dat uw elektrische installatie niet alleen goed wordt onderhouden, maar ook goed wordt gedocumenteerd. In verband met beheer en onderhoud is het van belang vast te (laten) leggen onder welk normregiem een elektrische installatie of een deel daarvan valt.

Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek geeft u graag meer informatie over hoe u om kunt gaan met deze verantwoordelijkheid bij beheer en onderhoud van uw elektrische installatie.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.