Uw gebouw gebonden installaties centraal bedienen en beheren

• juni 29, 2015
• Advies elektrotechniek

De huidige generatie gebouwen kan eigenlijk niet meer zonder een centraal bedienings- en bewakingssysteem. In de volksmond ook wel “domotica” genoemd. Hoewel deze term nog te vaak wordt gerelateerd aan automatisering in de woningbouw en zorgsector is er veel meer mogelijk in het kader van integratie van verschillende gebouw gebonden installaties. Wat zijn de belangrijkste aandachtspunten bij een keuze voor systemen en software?

Centrale bediening

Met gebouw gebonden installaties worden installaties bedoeld voor onder andere verlichting, brandbeveiliging, inbraakdetectie, toegangscontrole, klimaatregeling, enz. Al die installaties werken vaak onafhankelijk van elkaar en kennen een eigen bediening en besturing al dan niet op basis van een software pakket. Zodra het aantal installaties groeit ontstaat de behoefte die installaties te beheren vanuit één centraal punt of centrale installatie. Liefst met slechts één bedieningsscherm. Elke leverancier van technische systemen belooft u dat het kan, maar dan komt de praktijk.

Standaarden

Voor de bediening van werktuigbouwkundige installaties zoals klimaatregeling, zonwering en koeling bestaan al jaren software systemen zoals EIB/KNX, BACnet en LONmark. Merk-, of zo u wilt vaktermen, voor besturingssystemen, maar elk met een eigen protocol. Maar de huidige verscheidenheid aan installaties vraagt om integratie en vooral eenduidige centrale bediening en bewaking. Dat kan alleen met gestandaardiseerde protocollen die met installatie onderdelen van verschillende fabrikanten overweg kunnen. Wereldwijd bestaat de standaard ISO/IEC 14543, terwijl in Europa de norm NEN-EN 50090 de standaard aangeeft voor deze systemen.

NEN-EN 50090

De norm NEN-EN 50090 is een standaard voor een open communicatieprotocol dat kan worden gebruikt om uiteenlopende installaties zoals verlichting, beveiliging, verwarming en ventilatie, maar ook audio en video, slimme energiemeters of zelfs witgoed te koppelen en centraal te bedienen. Ongeacht de fabrikant van het onderdeel kunnen koppelingen worden gemaakt, mits die fabrikant zich conformeert aan dat standaard protocol. U als opdrachtgever krijgt veel meer keuzevrijheid in installatie componenten, bent niet meer afhankelijk van hardware fabrikanten en u beschikt over een meer toekomst vaste besturingsinstallatie.

Nieuwbouw

Bij nieuwbouw is de keuze niet meer echt moeilijk. Afhankelijk van de functie van de bediening kunt u een keuze maken uit enkele in de markt gangbare systemen zoals KNX, DALI, Modbus of LONworks. Belangrijk daarbij is dat systemen kunnen samenwerken ofwel kunnen worden geïntegreerd. Een keuze voor een systeem dat voldoet aan de NEN-EN 50090 maakt het mogelijk installatie componenten te kiezen van verschillende fabrikanten en die componenten in één centrale besturing onder te brengen, bij voorkeur via Touch screen bedieningspanelen. Een keuze voor bijvoorbeeld KNX is geen keuze voor een product, maar een keuze voor een protocol, een universele ‘taal’ die voor uniforme communicatie zorgt. KNX is dan de (de)centrale intelligentie die in elk KNX-gecertificeerd component aanwezig is. Daardoor kan elke installateur of system integrator die overweg kan met het protocol de componenten en systemen tot één geheel samen smeden. Bediening op afstand via internet (TCP/IP) met een PC, tablet of smartphone behoort dan zelfs tot de mogelijkheden.

Bestaande bouw

In bestaande gebouwen is, ondanks de wens daartoe, een koppeling vaak minder eenvoudig te realiseren. Bestaande installaties zijn al dan niet uitgevoerd in software matig te besturen componenten of zijn uitgevoerd met verschillende protocollen. Toch kan ook in die situatie een koppeling tot stand worden gebracht met een overkoepelende softwareschil. Een internationaal en in Europa opkomend open communicatie protocol daarvoor is bijvoorbeeld Niagara Framework. Zoals Windows® kan worden ingezet voor kantoorautomatisering zo kan Niagara Framework worden ingezet voor de besturing van gebouw gebonden installaties. Het protocol is WEB based technologie die kan worden gebruikt om verschillende systemen en fabricaten aan te sturen en is om die reden voorzien van open protocollen zoals onder andere KNX, DALI, Modbus, BACnet, LONworks en Wiegand. Het protocol integreert alles tot één transparant geheel. Het combineren van elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties levert een enorme besparing op bediening, signalering en energiegebruik op. Ook in deze situatie wordt het dan mogelijk uw volledige installatie met een centraal touch screen te bedienen en te beheren, of dat op afstand te doen via internet met PC, tablet of smartphone.

Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek helpt u graag op weg met advies en ontwerp op het gebied van automatisering en bediening op afstand.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.