Het onderhoud van uw elektrische installatie is belangrijk en deels verplicht

• mei 12, 2014
• Advies elektrotechniek

Uw bedrijfsmatige elektrische installatie is een essentieel onderdeel van uw gebouw en vereist gedegen en deels verplicht onderhoud.

Waarom onderhoud

Uw gebouw is opgeleverd en in gebruik genomen. Voor een blijvend veilig gebruik zal ook uw gebouw moeten worden onderhouden. Vaak ontstaat de behoefte aan onderhoud vanzelf na enige tijd van gebruik. Een schilderbeurt op zijn tijd en met enige regelmaat de reparatie van defecte onderdelen. Dat is ad-hoc onderhoud zonder onderbouwd beleid. Het kan op die manier, maar die aanpak levert vaak veel ongemak op en uiteraard onverwachte kosten op het verkeerde moment. Bovendien wordt daarmee voorbij gegaan aan wettelijk verplicht onderhoud van uw elektrische installatie en met name de veiligheidsinstallaties in uw gebouw.
Gestructureerd onderhoud van uw gebouw vanaf het moment van oplevering biedt meerwaarde door een planning op basis van gebruik en levensduur, maakt het mogelijk een budgettaire voorziening op te bouwen waardoor bedrijfsvoering en financiën gewaarborgd blijven en draagt bij aan het aantoonbaar nakomen van uw wettelijke onderhoudsverplichtingen.

Wet- en regelgeving

Ook op het gebied van onderhoud aan uw gebouw bestaat regelgeving in de vorm van wettelijke bepalingen, normen en overige voorschriften. De Omgevingswet, waaraan elk bouwwerk in Nederland moet voldoen, schrijft naast bouwregels ook onderhoud voor. Daarnaast beschrijft de ARBO-wet een zorgplicht in de vorm van voorschriften voor een veilig gebruik van bouwwerken. Dat te verrichten onderhoud heeft daarmee dus een wettelijke status! Met name veiligheidsvoorzieningen en meer specifiek veiligheidsinstallaties zoals de brandmeldinstallatie en de noodverlichting vallen onder het verplichte onderhoud. Om dat verplichte onderhoud goed vorm te kunnen geven bestaan diverse normen en voorschriften.
De steeds meer toegepaste norm NEN 2767 beschrijft een conditiemeting van gebouwen en installaties. De norm biedt handvatten voor het vaststellen van een onderhoudsconditie. Maar let op: een vastgestelde onderhoudsconditie van installatie onderdelen zegt nog niets over het functioneren van een technische installatie. Met andere woorden, een nieuwstaat van installatie onderdelen betekent niet dat het geheel van die installatie onderdelen op de juiste manier functioneert.
Voor het verrichten van onderhoud aan uw elektrische installatie beschrijft de norm NEN 3140 de minimaal aan te houden veiligheidsvoorschriften. De norm geeft aan hoe en door wie aan, met of nabij een elektrische installatie mag worden gewerkt.

Meerjaren onderhoudsplan

Het organiseren van het onderhoud aan uw gebouw kan uiteraard op diverse manieren. Zoals reeds opgemerkt, een organisatie op basis van ad-hoc onderhoud verdient geen voorkeur. Gebruikelijk is het opzetten van een zogenoemd meerjaren onderhoudsplan (MOP). In een MOP worden alle gebouw onderdelen benoemd en gekoppeld aan een onderhoudsfrequentie met bijbehorend budget tegen een vastgestelde planhorizon. Daarmee ontstaat een overzichtelijk en gestructureerd beeld van het onderhoud gedurende de vastgestelde periode. Behalve van het standaard onderhoud kunt u een MOP ook voorzien van een toekomstvisie. Daarin kunt u vastleggen hoe het gebouw naar de toekomst toe beter kan gaan presteren, dat wil zeggen dat u bij onderhoud en vervanging nadenkt over een verbetering in prestaties ten aanzien van comfort, milieu en energieverbruik. De techniek uit de periode van de bouw zal zich immers naar de toekomst toe steeds verbeteren. Een dergelijk ingerichte MOP wordt een DMOP genoemd waarin de D staat voor duurzaam.

Vormen van onderhoud

Er zijn diverse vormen van onderhoud. De twee belangrijkste vormen van onderhoud zijn inspanningsgericht en prestatiegericht onderhoud. Inspanningsgericht onderhoud is een vorm van onderhoud waarin precies is vastgelegd wat wordt onderhouden en op welke manier, dat wil zeggen dat elke uit te voeren onderhoudsactiviteit is beschreven. Prestatiegericht onderhoud houdt in dat alleen de doelstelling en het eindresultaat is beschreven. De wijze waarop het onderhoud plaats vindt wordt daarbij overgelaten aan de onderhoudende partij waarbij het eindresultaat op afgesproken peilmomenten wordt gemeten.

PvE en Bestek

Op basis van onafhankelijk elektrotechnisch advies is het goed mogelijk bijvoorbeeld eerst een programma van eisen (PvE) op te stellen met betrekking tot het te verrichten onderhoud. In een PvE kunnen eisen worden vastgelegd met betrekking tot de vorm van onderhoud, de doelstellingen en het eindresultaat. Een PvE kan vervolgens worden uitgewerkt naar een onderhoudsbestek waarin de gestelde eisen worden vertaald naar concrete afspraken. Helaas wordt een onderhoudsbestek nog steeds te weinig toegepast binnen het vastgoedonderhoud. Een goed opgesteld onderhoudsbestek is beslist van grote waarde. Naast de (D)MOP met planmatige en financiële afspraken beschikt u daarmee over een document waarin ook de inhoudelijke en kwalitatieve afspraken van het onderhoud zijn vastgelegd.

Onderhoudscontracten

Onderhoudscontracten bestaan in vele vormen. Vaak worden deze contracten, gericht op enkele risicovolle installatie onderdelen, opgesteld tegen de achtergrond van afkoop van risico. Met andere woorden er staan afspraken in over het oplossen van storingen tegen een bepaald tarief of een opkomstverplichting met responstijden. Maar wordt met een dergelijke contract ook uw doelstelling bereikt, of uw bedrijfsvoering er minder door belemmerd? Wegen de kosten van een dergelijk contract op tegen uw uiteindelijke doelstelling: een gestructureerd onderhoud waarmee storingen in installaties en in uw bedrijfsvoering worden voorkomen?
Sommige onderhoudscontracten zijn zelfs wettelijk verplicht. Zo is een onderhoudscontract verplicht op een voorgeschreven brandmeldinstallatie. Ook op een installatie voor noodverlichting is jaarlijks onderhoud voorgeschreven.
Een inhoudelijk goed onderhoudscontract komt tot stand met een onafhankelijk elektrotechnisch advies en beschrijft de doelstelling, de manier waarop die wordt bereikt en welk resultaat daarmee moet worden behaald. Het is vaak helemaal niet nodig een uitgebreide inhoudelijke beschrijving op te nemen van de onderhoudswerkzaamheden. Veel installatie onderdelen vallen onder de CE-markering waardoor de juiste toepassing en het onderhoudsvoorschrift door de fabrikant al is opgesteld. Daarvan afwijken of zelfs het niet toepassen maakt beschreven onderhoud minder zinvol.
Het is de vraag of een vaak beschreven “responstijd”, de tijd waarbinnen uw contractpartner moet reageren, wel oplevert wat u had beoogd: de oplossing van een storing. Het begrip “functiehersteltijd” levert mogelijk een beter resultaat op. Daarmee wordt immers vastgelegd binnen hoeveel tijd uw installatie weer moet functioneren.
Behalve correctief onderhoud is preventief onderhoud minstens zo belangrijk. Met preventief onderhoud wordt veel, en vaak duurder, ad-hoc correctief onderhoud voorkomen. En minder storingen in uw installatie leidt tot minder verstoring van uw bedrijfsvoering.
Het vermelden van onderhoud en het verhelpen van storingen in logboeken maakt uw onderhoud aantoonbaar in geval van calamiteiten in met name veiligheidsinstallatie zoals brandmelding en noodverlichting.
Een onafhankelijk elektrotechnisch advies levert de inbreng voor een inhoudelijk correct opgesteld onderhoudscontract voor uw elektrische installatie. Een onderhoudscontract dat waar voor uw geld biedt en uw bedrijfsvoering minder zal verstoren.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.