NEN 3140: Veilig werken aan, met en nabij elektrische installaties
- april 28, 2014
- Advies elektrotechniek
Als werkgever bent u verantwoordelijk voor de manier waarop aan, met en nabij elektrische installaties wordt gewerkt.
Waar gaat de norm NEN 3140 over
De Arbo-wet zegt in artikel 3.4 dat een elektrische installatie een veilig gebruik van elektriciteit mogelijk moet maken, goede bescherming moet bieden tegen indirecte aanraking en brand en dat er voldoende documentatie moet zijn. Artikel 3.5 uit diezelfde wet zegt dat bedienings- en onderhoudswerkzaamheden veilig moeten kunnen worden uitgevoerd door daartoe bevoegd en deskundig personeel.
De norm NEN 3140 beschrijft de in Nederland toe te passen invulling van de beide artikelen uit de Arbo-wet. De norm is op zich zelf dus geen wet maar moet gezien worden als middel waarin duidelijk is gemaakt hoe invulling kan worden gegeven aan de verplichtingen voortvloeiend uit de Arbo-wet. Het mag best anders maar kwalitatief niet minder dan in deze norm is beschreven.
Waarom is de NEN 3140 belangrijk
De elektrische installatie is een belangrijk onderdeel van uw gebouw. Elke gebouwbeheerder heeft hoe dan ook te maken met deze installatie. Immers een elektrische installatie moet worden onderhouden, al was het maar door lichtbronnen of smeltzekeringen te (laten) vervangen. Dat betekent dat er aan of nabij een elektrische installatie wordt gewerkt. De Arbo-wet is daarmee van toepassing waarbij de norm NEN 3140 als uitgangspunt kan dienen. Een ieder die opdracht geeft aan een ander om werkzaamheden te verrichten aan of nabij een elektrische installatie is in de zin van de Arbo-wet de opdrachtgever. Dat beperkt zich dus niet tot alleen een particuliere werkgever. Ook een overheidsorganisatie zoals een gemeente met een zelfstandig vastgoedbeheer is dus een opdrachtgever.
Bij een onverhoopt ongeval met letsel als gevolg van werken aan of nabij een elektrische installatie zal de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) onderzoek doen en toetsen of aan de regels met betrekking tot “veilig werken” is voldaan. In dat geval zal de norm NEN 3140 als referentie worden gebruikt en moet de opdrachtgever van de werkzaamheden kunnen aantonen ten minste aan het niveau van de norm te hebben voldaan. Kan hij dat niet, dan wordt dit gezien als een economisch delict.
De norm NEN 3140 is overigens niet alleen van toepassing op de opdrachtgever. Ook de opdrachtnemer, degene die een opdracht uitvoert, dient te handelen volgens de norm. Er is dus sprake van wederzijdse verantwoordelijkheid.
Wat beschrijft de NEN 3140
De norm beschrijft de verschillende niveaus van bevoegdheid en verantwoordelijkheid met betrekking tot werkzaamheden aan, met of nabij een elektrische installatie. Met andere woorden, wie mag wat uitvoeren. Daarbij gelden voor het vervangen van een smeltveiligheid of lichtbron uiteraard andere eisen dan voor het aanpassen van een installatie.
De hoogste verantwoordelijkheid voor werkzaamheden aan, met of nabij een elektrische installatie ligt bij de zogenoemde “installatie verantwoordelijke”. De wet bepaalt dat zonder het, overigens schriftelijk, toekennen van deze verantwoordelijkheid de werkgever verantwoordelijk is. Dat is dus een niet mis te verstane verantwoordelijkheid! Zeker als die werkgever niet geschoold is in de elektrotechniek.
Verder beschrijft de norm tal van veiligheidsvoorschriften waaraan bepaalde werkzaamheden moeten voldoen en met welke persoonlijke beschermingsmiddelen die werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. En behalve dat is ook beschreven dat die beschermingsmiddelen periodiek gekeurd moeten zijn.
Tot slot beschrijft de norm dat elektrische arbeidsmiddelen, aangesloten op het elektriciteitsnet, en die worden gebruikt door werknemers of derden periodiek en aantoonbaar op veiligheid moeten zijn gekeurd. Let op, er valt meer onder arbeidsmiddelen dan u denkt. Zo valt bijvoorbeeld alle apparatuur gebruikt in een bedrijfskantine onder deze periodieke controle. Maar ook het kopieerapparaat en in principe zelfs de door de werkgever beschikbaar gestelde computer op de werkplek…..
Toegevoegde waarde NEN 3140
De belangrijkste reden voor het toepassen van de norm is uiteraard het kunnen voldoen aan de Arbo-wet op het gebied van veilig werken aan, met en nabij elektrische installaties. In technische zin is het toepassen van norm een goede reden om het onderhoud aan uw elektrische installatie beter vorm te geven. Door het toekennen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden is duidelijk wie wat mag doen aan een installatie. Daarnaast is het bijhouden van de documentatie van een elektrische installatie, denk dan aan tekeningen, bedienings- en onderhoudsinstructies, een goede zaak om overzicht en inzicht te houden in uw elektrische installatie. Aan de hand van actuele tekeningen kan door een deskundige medewerker eenvoudig worden vastgesteld wat de mogelijkheden en onmogelijkheden van uw installatie zijn. Overbelasting, kortsluiting en meer onheil valt langs die weg te voorkomen. Dat komt ook de bedrijfszekerheid ongetwijfeld ten goede.
Het is overigens niet verplicht al die bepalingen uit de norm NEN 3140 zelfstandig in te vullen. Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek geeft in overleg met u graag aan hoe de norm binnen uw beheer en onderhoud kan worden toegepast of geïmplementeerd. Het uitbesteden van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden is zeker mogelijk. Alleen moet dat wel schriftelijk zijn gebeurd en aan een deskundige op het gebied van elektrische installaties. Een partij die reeds is gecontracteerd voor het onderhoud van uw elektrische installatie kan dat bijvoorbeeld voor u verzorgen.