Elektrische installatie in de woning blijkt nog steeds “ondergeschoven kindje”

• mei 26, 2014
• Advies elektrotechniek

De elektrische installatie in woningen is helaas nog steeds het “sluitstuk” van de aannemer. U gaat een nieuwbouw woning kopen en u krijgt de technische beschrijving onder ogen. Er staan wat symbooltjes op een technische tekening en de omschrijving van de elektrische installatie in de woning verwijst naar het centraaldoos systeem en de norm NEN 1010. Dat zit dus wel goed, maar is dat ook zo?

Is de NEN 1010 verplicht

In tegenstelling tot wat veel mensen denken zijn normen niet altijd wettelijk verplicht. Een norm is pas verplicht toe te passen als die norm publiekrechtelijk wordt aangewezen in een toepasselijke wet of regeling. Bouwwerken in Nederland moeten voldoen aan de Omgevingswet. Daarin wordt de norm NEN 1010, de “voorschriften bijbel” uit de elektrotechniek, aangewezen. Overige normen zijn pas van toepassing als die normen in een zogenoemde privaatrechtelijke overeenkomst van toepassing worden verklaard. Wel is het zo dat normen meestal de actuele stand van de techniek weergeven, zodat bij eventuele calamiteiten normen als uitgangspunt worden genomen voor een toetsing van de situatie.

Wat beschrijft de NEN 1010

De norm NEN 1010 beschrijft hoe een elektrische installatie veilig kan worden samengesteld en aangebracht. Daarnaast zijn voorschriften opgenomen voor inspectie en onderhoud en worden specifieke maatregelen beschreven voor ruimten met een bepaalde toepassing. Hoewel via de Omgevingswet de norm NEN 1010 dus wordt aangewezen als verplichte kost geldt dat uitdrukkelijk niet voor de gehele norm. Alleen de veiligheidsbepalingen uit deze norm zijn aangewezen. Ook zegt de huidige normeditie van NEN 1010 niets over aantallen schakelaars, wandcontactdozen, lichtpunten of andere installatie componenten. In tegenstelling tot voorgaande edities van de norm wordt nu nog slechts aangegeven dat de aantallen “moeten overeenkomen met een veilig gebruik van de installatie”. Maar wie bepaalt dan wat een veilig gebruik is? Uitgangspunt is, dat het de “opdrachtgever” is die dat moet bepalen. Maar wie is bij nieuwbouw van seriematig gebouwde woningen de opdrachtgever? U, als koper meestal niet, tenzij u zelf laat bouwen op een kavel. Er zijn wel richtlijnen voor het bepalen van aantallen contactdozen en lichtpunten, maar die zijn geen norm en al helemaal niet verplicht. Ook staat er niet in de norm NEN 1010 welke voorzieningen nog meer bijdragen aan het gebruiksgemak binnen uw woning. En daarvoor zijn inmiddels zeer veel mogelijkheden beschikbaar.

Conventionele installatie

Zodra in de koopovereenkomst, lees privaatrechtelijke overeenkomst, de norm NEN 1010 van toepassing wordt verklaard zonder verdere toelichting is dus de gehele norm van toepassing. De huidige manier van bouwen voorziet nog steeds in een methode die enkele tientallen jaren geleden is bedacht en destijds voldeed aan de toenmalige mogelijkheden. Maar, nieuw te bouwen woningen zijn toch minstens voor de komende 30-40 jaar bedoeld. Op die toekomst dient dus ook de technische installatie te worden ingericht. Het huidige zogenoemde centraaldozen systeem voldoet daar echt niet meer aan, zeker niet in de huidige betonconstructies. Uitbreiding of wijziging van uw elektrische installatie is daarin nauwelijks tot niet mogelijk. In de koopovereenkomst zou duidelijk moeten worden gemaakt aan welk comfort niveau de elektrische installatie in uw woning gaat voldoen. Dat niveau is beschreven in de Nederlandse Praktijk Richtlijn (NPR 5310) die een toelichting is op de norm NEN 1010. Die NPR is dus niet verplicht. Afhankelijk van het comfort niveau gelden advies aantallen voor lichtpunten, wandcontactdozen en overige aansluitpunten. Die verwijzing, mits opgenomen in uw technische omschrijving, geeft dan meer duidelijkheid over wat u mag verwachten.

Flexibele elektrische installatie

Moderne installatie systemen zijn veel flexibeler en eenvoudiger aan te brengen. Hoewel draadloos schakelen eenvoudig inpasbaar lijkt, zijn er veel beperkingen in bereik in verband met beton bewapening in de constructie. Bovendien moeten de aansluitpunten voor verlichting en wandcontactdozen toch worden aangebracht.
Daarnaast kunnen veel installaties ook in de woningbouw stekerbaar worden uitgevoerd. Specifiek daarop afgestemde prefab bouwkundige constructies maken de aanleg en het wijzigen van uw elektrische installatie zonder hak- en breekwerk daardoor eenvoudiger. Een datanetwerkje in huis kan eenvoudig en bedrijfszeker worden aangelegd met datakabels waarop behalve de computer ook de TV, radio en overige apparatuur kan worden aangesloten. Veel sneller en betrouwbaarder dan draadloze verbindingen tussen de verdiepingen en ook nog eens flexibel en eenvoudiger te configureren. Home-controle systemen zijn dan een goede aanvulling op de vaste installatie die door de bouwer in uw woning is aangebracht.
Ook bouwkundig zijn er inmiddels diverse mogelijkheden om prefab voorzieningen aan te brengen waarmee zonder hak- en breekwerk uw installatie kan worden aangepast aan uw wensen. Maar, dan moet een bouwer of projectontwikkelaar daar wel voor open staan.

Toekomst vaste installatie

In de seriematige woningbouw is het niet eenvoudig de moderne installatiesystemen aan te vragen. Er is simpelweg helaas te weinig mogelijkheid deze opties bij de bouwer te eisen. Zelfs in de beruchte meerwerkpakketten wordt daarin vaak helaas niet voorzien. Een gemiste kans, al was het maar om u als toekomstige bewoner behalve meer comfort te bieden ook aan zich te kunnen binden als klant.

In de particuliere woningbouw is een onafhankelijk elektrotechnisch advies zinvol en goed mogelijk. Langs eenvoudige weg en met behulp van een slim opgezet programma van eisen is een goede, afgestemde en duidelijke wensenlijst op te stellen. Aan de hand van die, per ruimte, in te vullen lijst kan uw elektrotechnisch installateur een serieuze offerte maken voor een elektrische installatie die wel comfortabel, flexibel en toekomstgericht is. Behalve een goed bouwkundig ontwerp vanuit de architect zou u dus ook moeten vragen naar de inbreng van een adviseur elektrotechniek.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.