Aanpassen van armaturen voor de toepassing van LED-lichtbronnen

• juni 02, 2014
• Advies elektrotechniek

Bestaande armaturen worden steeds vaker aangepast voor LED-verlichting. Maar is dat verantwoord?

Bestaande armaturen

Bestaande armaturen met conventionele lichtbronnen in de vorm van fluorescentie buizen (TL) of compact fluorescentie buizen (PL) zijn door de fabrikant van het armatuur voorzien van een CE-markering. Daarmee is door de fabrikant aangegeven dat het product in die vorm en in bepaalde situaties onder de beschreven voorwaarden mag worden toegepast voor verlichting. Basis van de CE-markering is het door de fabrikant opgestelde technisch constructie dossier waarin de gebruiksvoorwaarden van het armatuur en de (licht)technische specificaties zijn opgenomen. In de geleverde uitvoering en toepassing zal het armatuur voldoen aan de voorschriften en mag als zodanig worden gebruikt op de locatie waarin het zich bevindt.

Europese Richtlijnen

Elk elektrisch toestel dat in de handel wordt gebracht of wordt aangesloten op een elektrische installatie moet voldoen aan de Europese Richtlijnen die op dat product van toepassing zijn. Dat een product aan die richtlijnen voldoet wordt aangetoond door het aanbrengen van de CE-markering op het product. In Nederland is die verplichting opgenomen in het warenwetbesluit elektrotechnische producten. De CE-markering betekent dat de fabrikant een productdossier heeft opgesteld waarin is vastgelegd aan welke richtlijnen het product voldoet, voor welke toepassing het product is gemaakt en welke onderhouds- en/of veiligheidsmaatregelen moeten worden getroffen bij het gebruik van het product. Het is dus geen keurmerk zoals bijvoorbeeld een KEMA- of VDE-keur.

Aanpassen van armaturen

Door de toenemende stroom van vervangende LED-lichtbronnen worden bestaande armaturen vaak aangepast of gemodificeerd voor de toepassing van LED-lichtbronnen. Behalve leveranciers van LED-verlichting adviseren ook installatie bedrijven het toepassen van deze vervangende lichtbronnen waarbij tevens wordt aangegeven dat bestaande armaturen daarop kunnen worden aangepast. Maar wat zijn de gevolgen daarvan?

Een belangrijke bepaling uit de warenwet elektrotechnische producten zegt dat een product bij gebruik overeenkomstig de bestemming en degelijk onderhoud geen gevaar op mag leveren voor personen, huisdieren en goederen. Ook moet een product voldoen aan de veiligheidseisen die zijn aangegeven in de betreffende bijlage van de warenwet. Het product moet aantoonbaar voldoen aan de productrichtlijnen waarbij een rapport van keuringen moet kunnen worden overlegd. Behalve een technische specificatie moet ook een Nederlandstalige gebruiksinstructie zijn bijgevoegd. Pas als een CE-markering op het product is aangebracht mag het product worden verhandeld of toegepast.

Zodra een bestaand product wordt aangepast wordt degene die de aanpassing uitvoert juridisch aangemerkt als de nieuwe fabrikant en vervalt elke productaansprakelijkheid van de oorspronkelijke fabrikant.

Product aansprakelijkheid

Het aanpassen van armaturen om deze geschikt te maken voor LED-lichtbronnen is energetisch dan wel aantrekkelijk, maar heeft dus aanzienlijke gevolgen. De oorspronkelijk verkregen CE-markering op het armatuur vervalt, waarbij de productaansprakelijkheid per direct overgaat naar de uitvoerder van de aanpassing of modificatie. Daardoor voldoet het armatuur formeel niet meer aan de toegekende CE-markering. Dat geldt voor elke aanpassing, hoe klein ook. Het is de vraag in hoeverre een installateur of technische dienst zich realiseert welke verantwoordelijkheid op zich wordt genomen. Formeel mag een aangepast armatuur alleen worden toegepast als wordt aangetoond dat het aangepaste armatuur voldoet aan de Europese richtlijnen. Dat betekent dat het armatuur opnieuw moet worden gekeurd op basis waarvan een nieuwe CE-markering kan worden verleend. Maar wie doet dat ook?
De controle op naleving van de warenwet is niet strikt zult u denken. Maar zodra zich een calamiteit voordoet zal de inspectie SZW (vh. Arbeidsinspectie) en/of een verzekeringsmaatschappij zeker nagaan of is voldaan aan alle geldende normen en voorschriften. Ook bij deze verzekeringsmaatschappijen is genoegzaam bekend dat ombouw en aanpassing van armaturen actueel is.

Laat daarom uw adviseur elektrotechniek u adviseren bij het toepassen van de juiste verlichting en het type armaturen in uw elektrische installatie.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.