De bouw trekt aan, maar betekent dat ook betere gebouwen?

• januari 04, 2016
• Advies elektrotechniek

Begin januari, het moment om u een voorspoedig, maar vooral gezond nieuw jaar te wensen. Na alle feestdagen, familiebezoeken en goede wensen weer terug naar de realiteit van alle dag. Op veel plaatsen komt u het tegen, “de economie groeit weer, de bouw trekt aan”. Hebben we geleerd van de afgelopen jaren en gaan we nu betere gebouwen ontwikkelen? Een nieuw jaar ligt voor ons, we gaan het beleven met elkaar!

Nieuwe uitdagingen

Ontwikkelingen in de techniek volgen elkaar in hoog tempo op. Alleen al in het afgelopen jaar waren de technisch inhoudelijke verbeteringen, maar ook nieuwe montage technieken nauwelijks bij te houden. De beurs Elektrotechniek, eind september 2015, gaf een goed beeld van alle nieuwe mogelijkheden. De ontwikkelingen op het gebied van Led-verlichting, IP-georiënteerde technieken en stekerbaar installeren nemen steeds grotere vormen aan.

Kwaliteit gebouwen

Veel bestaande kantoorgebouwen staan leeg terwijl de technische ontwikkeling de afgelopen (crisis)periode niet stil heeft gestaan. De leegstand van gebouwen en de moeizame verhuurbaarheid vindt behalve in de crisisperiode ook zijn oorzaak in de vaak eenvoudige staat van gebouwen. Herindeling of eenvoudige aanpassing aan de eisen van vandaag en morgen is nauwelijks mogelijk of is veel te duur. Nu de bouw, volgens de media, weer aantrekt zou er voor een betere organisatie en de toepassing van nieuwe technieken wat meer ruimte moeten komen.

Bouwkolom

Helaas blijkt dat de bouw in Nederland nog steeds te veel leunt op een traditionele organisatie. Te vaak wordt nog een bouwkundig aannemer gezocht die vervolgens de onderaannemers voor de overige disciplines kiest. Meestal een selectie op prijs en niet op kwaliteit. Maar, de techniek heeft zich inmiddels ontwikkeld naar integratie van systemen. Dat vertaalt zich in samenwerking en gelijkwaardigheid. Integrale aanpak en besparingsconcepten kunnen alleen een goede uitwerking hebben als de juiste combinatie wordt gemaakt met bouwkundige en technische voorzieningen. Dat vraagt om een andere aanpak en meer samenwerking om tot gebouwen te komen die wel duurzaam in het gebruik zijn. Niet alleen op technisch gebied maar ook qua bestemming en herbestemming.

BIM

Een sterk opkomende “kreet” is BIM. Dat staat voor Bouw Informatie Model en is een werkmethode waarbij in een 3-dimensionaal digitaal model integraal wordt samengewerkt door de diverse disciplines binnen een bouwproject. De bedoeling is dat iedere partij binnen een project zoveel mogelijk informatie toevoegt aan een gezamenlijk digitaal ontwerp zodat mogelijke bouwfouten en dus faalkosten kunnen worden voorkomen. Maar, werken de strak ingepaste installaties goed samen en welke faalkosten worden dan bedoeld? Gaat het om faalkosten tijdens het bouwproces of om onnodige kosten tijdens de exploitatie van het gebouw? De bouwwereld doet voorkomen alsof het een “zaligmakende” ontwikkeling is, maar de benodigde software is nog volop in ontwikkeling en nauwelijks te betalen voor de kleinere adviseur of installateur. Bovendien moet bij de huidige snelle ontwikkeling van de soft- en hardware nog maar blijken of in de toekomst alle ingebrachte informatie nog wel digitaal uitleesbaar is. En wie houdt het model bij gedurende het gebruik van het gebouw tijdens aanpassingen en verbouwingen? Het zal zeker een positieve bijdrage aan het bouwproces zijn, maar vooralsnog niet het “ei van Columbus” voor de uiteindelijke gebruiker. Gelukkig blijven gezond verstand, vakkennis en praktisch inzicht nog steeds nodig.

Regelgeving en techniek

Door de overheid is regelgeving in de afgelopen jaren teruggebracht tot hoofdzakelijk op het gebied van veiligheid. Een goed voorbeeld daarvan is de in 2015 vernieuwde elektrotechnische norm NEN-1010. Daar waar het in het verleden nog om praktische voorschriften ging, zijn die bepalingen inmiddels nagenoeg allemaal vervangen door verwijzingen naar technische middelen die een veilige installatie mogelijk maken. Daarnaast zijn er zoveel verschillende technische middelen beschikbaar dat kennis van zaken essentieel is geworden. Het opstellen van een Programma van Eisen in technische zin en het beschrijven van de elektrische installatie in een bestek is dus nog meer een noodzaak geworden om een goed ontwerp te kunnen maken en een serieuze offerte te kunnen aanvragen bij een installatie bedrijf. Dat is niet meer weggelegd voor een bouwkundig aannemer. Een deskundig, degelijk en vooral praktisch opgesteld Functioneel Bestek door een technisch adviseur of engineer voorkomt veel discussie achteraf en, misschien nog belangrijker, veel wijzigingen en extrawerk. Ook bij een ontwerp via BIM.

Ontwerptraject bouw

Of u nu kiest voor een ontwerp via BIM of traditioneel, er zal reeds in de ontwerpfase moeten worden nagedacht over energie efficiëntie, indeelbaarheid en multifunctionele inzet van het te realiseren bouwwerk. Behalve de gebruikelijke partijen als architect en constructeur zou ook een (elektro)technisch adviseur een belangrijke inbreng moeten hebben in de ontwerpfase. Maar dan wel een adviseur met kennis van zaken, die verder kijkt dan alleen het eigen vakgebied. Een vakbekwame technisch adviseur kan beschikbare of alternatieve technische mogelijkheden inbrengen waardoor noodzakelijke techniek vaak wel in te passen is in de ontworpen bouwkundige constructie. Daarmee worden, ook zonder BIM, vaak noodzakelijke aanpassingen in een later stadium voorkomen. Denk daarbij vooral aan energieverdeling, kabelwegen, verlichtingsarmaturen, brandbeveiliging en bediening van installaties.

Uw onafhankelijk adviseur elektrotechniek helpt u aan een praktisch en concreet Functioneel Bestek en, ook zonder BIM, aan een goede integratie van beschikbare technieken in de ontwerpfase van uw project.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.