Bliksembeveiliging in uw elektrische installatie beschermt tegen schade

• april 14, 2014
• Advies elektrotechniek

Bliksembeveiliging beschermt u en uw elektrische installatie tegen persoonlijke, materiële en economische schade.

Wat is bliksembeveiliging

Vaak bedoelen mensen met bliksembeveiliging een netwerk van koperdraden op het dak en enkele leidingen naar beneden de grond in. Dat stamt uit de tijd dat bliksembeveiliging inderdaad niet verder ging dan die uitwendige voorziening. Maar bliksembeveiliging anno nu houdt wel iets meer in. Behalve het bekende daknet zijn meer componenten onderdeel van de beveiliging tegen blikseminslag, zoals potentiaal vereffening en overspanningsafleiding. Bliksem is niet de enige oorzaak voor de schade die kan ontstaan in een elektrische installatie. Er zijn veel meer oorzaken die schade veroorzaken. Denk daarbij aan de gevolgen van een blikseminslag in de vorm van brand of om de gevolgen van overspanning in de vorm van schade aan uw installatie. Een goede beveiliging biedt dus een bescherming tegen de gevolgen van zowel blikseminslag als overspanning.

Bliksembeveiliging anno nu

Nu we de feitelijke oorzaak van mogelijke schade herkennen is het mogelijk een specifieke bescherming daarvoor te kiezen. Daartoe is de oude norm NEN1014 (van het bekende daknet) inmiddels vervangen door de norm NEN-EN-IEC 62305. Deze norm gaat uit van een zogenoemd zone-model. In dat model zijn zones benoemd waarin zich een specifiek probleem kan voordoen waardoor schade in uw gebouw of elektrische installatie kan ontstaan. Overigens, denk bij uw elektrische installatie niet alleen aan de energievoorziening, maar ook aan andere zwakstroom installaties zoals brandbeveiliging, inbraakdetectie, regelinstallaties en uw datanetwerk.

Is bliksembeveiliging verplicht

Nee, bliksembeveiliging is niet verplicht. Een afweging om bliksembeveiliging toe te passen kan zijn de bepaling in de ARBO-wet, die voorschrijft dat u als werkgever een veilige werkomgeving moet bieden aan uw werknemers. Ook kan een verzekeringsmaatschappij eisen stellen ten behoeve van beperking van schade als gevolg van blikseminslag.

Risico analyse NEN-EN-IEC 62305

Een norm die niet publiekrechtelijk is aangewezen via een wet is formeel geen verplichting. De norm voor bliksembeveiliging is niet publiekrechtelijk aangewezen. Voor de toepassing van de norm moet u die benoemen in een overeenkomst zoals bijvoorbeeld een bestek voor nieuw- of verbouw van gebouwen. De norm gaat uit van een risico inventarisatie. In die inventarisatie worden waarden toegekend aan verschillende risico’s. Belangrijke risico factoren zijn persoonlijk letsel, schade aan goederen, schade aan maatschappelijk belangrijke systemen en economische belangen. Aan de hand van de risico inventarisatie en een advies op het gebied van elektrotechniek kan een bepaald niveau van beveiliging in uw elektrische installatie worden gekozen. Een niveau dat het beste aansluit bij het beperken van letsel en/of schade. Langs die weg kiest u op dit gebied voor een veilige werkomgeving en het beperken van (bedrijfs)schade.

Het zone-model

De norm kent een aantal zones waarbinnen mogelijk schade kan ontstaan. Bij elke zone behoort een specifieke beveiliging. Het spreekt voor zich dat het bekende daknet als eerste in aanmerking komt om bij een eventuele blikseminslag de bliksemstroom veilig af te leiden. Dat het daknet niet in koperdraad hoeft te worden uitgevoerd, maar ook in aluminium kan worden uitgevoerd maakt het daknet minder aantrekkelijk voor bepaalde “gilden”. De omgeving van het gebouw bepaalt in hoge mate de noodzaak van een daknet. Binnen het gebouw is het van belang overspanning te elimineren. Die kan ontstaan als gevolg van directe of indirecte blikseminslag, maar ook door schakelacties in het voedende net of in het gebouw zelf. Specifieke componenten, zogenoemde overspanningsbeveiliging, kunnen een hoge en kortdurende spanningspiek goed afleiden. Daarmee wordt de spanning in uw installatie beperkt tot de hoogte van de spanning die uw aangesloten apparatuur, conform de Europese richtlijnen, moet kunnen doorstaan.
Maar ook uw lokale energie opwekking zoals buiten opgestelde noodstroomaggregaten of zonne-panelen, uw datanetwerk en overige beveiligings- en zwakstroom installaties kunnen als gevolg van overspanning beschadigd worden. Ook in die installaties zijn specifieke componenten in te zetten die overspanning afleiden en zo het risico op schade aan installaties en apparatuur beperken.

Uw adviseur elektrotechniek adviseert u graag over de verschillende opeenvolgende niveaus en bijbehorende beveiliging die daarbij van belang is in uw elektrische installatie.

Gerard Wessels

Adviseur elektrotechniek bij Wesselektro advies in Houten. Gespecialiseerd in ontwerp, advies, beoordeling en technisch beheer van elektrische installaties in gebouwen en de volledige technische inrichting van server- of computerruimten. Hij stelt uw PvE op, schrijft uw Functioneel Bestek of verzorgt projecttoezicht.